Kış ve ilkbahar aylarında 2 yaş altındaki çocuklarda daha sık görülen rota virüsü, bağırsak iltihabına yol açan bir virüstür. Tüm dünyada 5 yaş altındaki çocuklar en az bir kez hastalığa yakalanmaktadır. 

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Hülya Kahya rota virüsün başlıca belirtililerini şiddetli ateş, ishal ve kusma olarak sıraladı. Hastalığın ağızdan ve dışkı yolu ile bulaşabilmektedir. Hastalık özellikle kış ve ilkbaharda salgınlar yapar. Ancak diğer mevsimlerde de görülebilir. Çok şiddetli sıvı kaybı yaparak küçük çocukların ölümüne yol açabilir. Hastalığın kuluçka süresi 2 gün, iyileşme süresi ise yaklaşık 1 hafta 10 gündür. Hastalığın belirli bir ilacı yoktur. Hastalıktan korunmak için aşı geliştirilmiştir. Rota virüs ishali geçirenler tekrar hastalığa yakalanabilir. 

Rota virüsü insandan insana bulaşır. Özellikle 5 yaş altı çocuklar risk altındadır. Yetişkinlerde genellikle görülmez. Hasta insanların kusmuk ve dışkıları yoluyla virüs bulaşır. Hasta çocukla temas, oyuncaklar ve eşyalar hatta öksürüğü yoluyla bulaş görülmektedir. Bu nedenle kreşlerde hastalık daha yaygın görünmektedir.

Rota virüs belirtileri nelerdir?

Hastalık yaklaşık 2-3 günlük kuluçka periyodundan sonra kusma ve ateş ile başlar. Bol sulu ishal gelişir. Virüs dışkıda hastalık başlamadan birkaç gün önce ve hastalık geçtikten bir kaç gün sonra bulunabilir. Karın krampları nedeni ile bebekler çok huzursuzdur. Kusma ve ishale bağlı hızla sıvı eksikliği gelişir. Sıvı eksikliği olan bebeklerde gözlerde çökme, aşırı huzursuzluk, göz yaşının azalması, az idrara çıkma, derinin pörsümesi, bıngıldağın çökmesi, bitkinlik ve hızlı nefes alıp verme gözlenir. Hastalığın ciddiyetini sıvı kaybı belirler. Hastalık 3-9 gün arasında sürebilir. 

Rota virüs nasıl teşhis edilir?

Rota virüs dışkıdan yapılan bir tetkikle teşhis edilir. Hastalığın tipik klinik bulgularına göre hekimler tanı koyabilir. 

Rota virüs tedavisi nasıl yapılır?

Rota virüsün belli bir ilacı yoktur. Rota virüs ishalinde antibiyotik vermek gereksizdir. İshal kesiciler sakıncalıdır. İshalin süresini uzatırlar. Hastalığın tedavisinde ana prensip kusmayı kesmek ve kaybedilen sıvıyı yerine koymaktır. Ateş için ateş düşürücüler kullanılabilir. Sıvı kaybı hafifse ve bebek alabiliyorsa ağızdan tuzlu şekerli sıvılar verilir. Yoğurtlu ve pirinçli çorbalar, patates ve muz verilebilir. İnek sütü azaltılır. Yağlı yiyecekler verilmez. Yoğun meyve sularından kaçınmak gereklidir. Ek besin alamayan bebekler emzirmeye devam edilir veya ishal mamaları kullanılır. Kusması çok şiddetli ve sıvı kaybı fazla olan bebekler hastaneye yatırılmalıdır. Damar yoluyla sıvı verilir. Azar azar ve sık sık beslenir. Rota virüs ishalinde klinik tabloyu sıvı kaybı belirler. Ağır sıvı kaybı durumunda böbrek yetmezliği gelişebilir hatta bebek kaybedilebilir. Bu nedenle bebeklerde ateş, kusma ve ishal geliştiğinde anne - babalar hemen doktora başvurmalı, hastalık kendiliğinden geçer diye beklememelidir. 

Rota virüs ishalinden nasıl korunulur?

Rota virüse karşı rota aşısı geliştirilmiştir. Ancak aşı % 100 koruyucu değildir. Aşılı çocuklarda hastalık geçirebilir. Aşı bebeklik döneminde 2. aydan itibaren ağızdan uygulanır. Aşılamanın 6. aydan önce yapılması gereklidir. Ülkemizde 2 ve 3 doz uygulanabilen 2 tip rota virüs aşısı bulunmaktadır. Aşı diğer aşılarla birlikte uygulanabilir. Bebek aşıdan sonra kusarsa aşının tekrarına gerek yoktur. 

Uzm. Dr. Hülya Kahya, “Rota virüs ishali salgınlar yaptığında hasta çocuklar ile sağlamlar temas etmemeli, hasta çocuklar kreşe gönderilmemeli, eller sık sık yıkanmalıdır. Kreşteki oyuncaklar sık sık temizlenmelidir. Bebeğin altı değiştirildikten sonra eller hemen yıkanmalıdır. “ dedi.

Rota virüs ishali diğer ishallerden nasıl ayırt edilir?

Rota virüs ishali adeno virüs ishali ile çok karışır. Ayırıcı tanı dışkı tahlili ile yapılır. Dışkı analizinde rota virüs antijeninin pozitif olması kesin tanının konulmasını sağlar. Rota virüsüne karşı çocuklarda 6. aydan önce aşının yapılması büyük önem taşımaktadır.